Cholesterol: goed of slecht?

Cholesterol is… niet altijd slecht. Zonder cholesterol kan je als mens eigenlijk niet leven. In de juiste hoeveelheden heeft het immers enkele heel belangrijke functies. In deze blog leggen we je uit hoe het cholesterolmetabolisme precies werkt, wat het met je lichaam doet en hoe je je cholesterolwaarden onder controle kan houden.

Hoe werkt het cholesterolmetabolisme?

Cholesterol is een levensnoodzakelijke stof die het lichaam naar behoefte aanmaakt in de lever. Wat de functie ervan is, leggen we je hieronder uit. Daarnaast krijgen we ook cholesterol binnen via onze voeding. Via galzouten of binding aan voedingsvezels kan het uit je lichaam verwijderd worden. 

Hoe verplaatst cholesterol zich in het lichaam? Simpel: in het bloed wordt cholesterol vooral gebonden aan eiwitten. Dit noemen we de lipoproteïnen. Zo heb je HDL, LDL, VLDL, IDL enzovoort. Heb je al eens je bloed laten analyseren, dan zal je op de uitslag ook LDL en HDL zien staan. Dit zijn twee stofjes die cholesterol transporteren. LDL transporteert de cholesterol van de lever naar de weefsels. HDL brengt het weer naar de lever voor verwijdering uit je lichaam. HDL wordt er omgezet in galzuren. Vandaar dat HDL in de volksmond ook ‘goede cholesterol’ wordt genoemd. 

In normale omstandigheden zal het lichaam altijd voor een juist evenwicht zorgen. Wanneer er voldoende cholesterol in de cel aanwezig is, zal het zijn eigen cholesterolsynthese verminderen of minder LDL-receptoren aanmaken. Bij te lage cholesterol in de cel gebeurt net het omgekeerde. De afbraak van cholesterol gebeurt via de galzuren/galzouten. Belangrijke stofjes die dat proces kunnen beïnvloeden zijn L-Cysteïne, Glutathion, L-Taurine, vitamine B3 en CYP-450 enzymen. 

Om het risico op hart- en vaatziektes in kaart te brengen, wordt ook gekeken naar de verhouding van het totaal cholesterol en de HDL. Een te hoge cholesterol kan cardiovasculair gezien toch nog aanvaardbaar zijn als de HDL maar hoog genoeg is.  

Bovendien is voornamelijk de oxidatie of glycolysatie van LDL cholesterol schadelijk. Geoxideerd of geglycoliseerd cholesterol zal zich makkelijker vasthechten aan de vaatwanden waardoor er ontstekingsreacties kunnen plaatsvinden en aderverkalking kan ontstaan. Een ongezonde levensstijl, een gebrek aan antioxidanten en een te hoge bloedsuikerspiegel verhogen de kans op oxidatie en glycolysatie.

Wat zijn de belangrijkste functies van cholesterol?

Misschien besef je het niet echt, maar cholesterol heeft wel degelijk een aantal heel belangrijke functies in het lichaam. We zetten ze even voor jou op een rijtje:

• Cholesterol is nodig voor de aanmaak van vitamine D.

• Cholesterol is de voorloper van tal van hormonen zoals testosteron, progesteron, oestrogenen, cortisol, aldosteron en DHEA. 

• Cholesterol speelt een prominente rol voor onze celmembranen. Die zorgen ervoor dat de inhoud van de cel zich scheidt van zijn omgeving. Beschouw het als de bouwsteen van onze lichaamscellen. Voor de opbouw van de celmembranen worden naast fosfolipiden ook cholesterol (ongeveer 30 procent) gebruikt. Dat zorgt o.a. voor een goede celfunctie. 

• Cholesterol wordt gebruikt voor de productie van de galzure zouten en speelt een rol in de vertering van vetten. Zonder galzouten kunnen vetoplosbare vitaminen niet opgenomen worden. 

• Co-enzym Q10, het belangrijke stofje dat fungeert als antioxidant en energieleverancier, wordt aangemaakt vanuit cholesterol.

Dus, wanneer je last hebt van spierpijnen bij het innemen van statines komt dat omdat deze medicijnen het cholesterolniveau verlagen door een enzym te blokkeren. De aanmaak van vitamine D en co-enzym Q10 wordt geremd waardoor spierpijn kan ontstaan. 

Hoe kan je jouw cholesterolniveau onder controle houden?

Om je cholesterolwaarden onder controle te houden, is het belangrijk de oorzaak van het probleem aan te pakken. Hier geven we je alvast enkele tips waarmee je het cholesterolniveau in je lichaam positief kan beïnvloeden:

• Eet vezelrijke voeding: de vezels binden zich aan de cholesterol en stimuleren de verwijdering ervan uit je lichaam.

• Beweeg voldoende: aerobe lichaamsbeweging vermindert de niveaus van serum Triglyceriden en LDL-cholesterol (LDL), en verhoogt het HDL-niveau (de goede cholesterol, weet je wel). Lichaamsbeweging heeft ook een effect op de rijping en samenstelling van HDL-C en op het omgekeerde cholesterol-transport om de uitscheiding ervan te bevorderen. Dit proces voorkomt atherosclerose en beschermt je tegen hart- en vaatziekten.

• Beperk suikerinname om glycolysatie van cholesterol tegen te gaan (zie wat we hierboven vertelden over hoe glycolysatie kan leiden tot aderverkalking).

• Neem voldoende antioxidanten in, en dan voornamelijk vitamine E om oxidatie van cholesterol te helpen voorkomen.

• Eet voldoende onverzadigde vetzuren (omega-3).

• Vermijd transvetten: laat je niet te veel verleiden door koekjes, gebak, margarine, gefrituurd voedsel, chips en fastfood.

• Let op met alcohol.

• Eet gezond en met regelmaat, vermijd te frequent en te veel eten.

• Stop met roken: sigaretten hebben een negatieve invloed op de hoeveelheid en de functie van HDL, wat het verhoogde risico op hart- en vaatziekten bij rokers kan verklaren.

Een gezonde levensstijl is dus essentieel om een hoog cholesterolniveau aan te pakken. Extra ondersteuning met supplementen kan daarbij het cholesterolmetabolisme beter in evenwicht helpen te brengen. In ons gamma vind je hiervoor voedingssupplementen op basis van onder andere amla, bergamot en gefermenteerde rode rijst. Bij vragen, raadpleeg je huisarts of vraag raad aan je apotheker.