Ken je het liefdeshormoon oxytocine?
Valentijn komt eraan. Een uitstekend moment om je even te laten kennismaken met het knuffelhormoon oxytocine. Dit liefdeshormoon speelt een belangrijke rol bij intimiteit. Het komt namelijk vrij bij het knuffelen, seks en fysiek gewenste aanrakingen. We leggen je hier met veel plezier uit welke functie dit hormoon in het lichaam heeft en hoe je het zelf kan stimuleren.
Een hormoon om van te houden
Over het positieve effect van oxytocine bestaat geen twijfel. Verschillende studies hebben al een verband aangetoond tussen dit fijne hormoon en menselijke binding. Zo neemt oxytocine duidelijk toe in een vertrouwde omgeving en neemt het af bij angst. De hoeveelheid ervan in het bloed stijgt bij een omhelzing en orgasme. Vergeleken met niet-gehechte alleenstaanden worden bij mensen in de eerste stadia van een romantische hechting ook verhoogde oxytocineniveaus vastgesteld. Deze niveaus blijven stabiel gedurende een periode van minimaal 6 maanden. Er blijkt dus wel degelijk een positieve correlatie te bestaan tussen de plasmaniveaus van oxytocine en romantische gehechtheid tussen volwassenen. Daarom wordt dit hormoon ook ‘liefdeshormoon’ genoemd (1). Oxytocine versterkt bovendien gevoelens van vrijgevigheid en vertrouwen, en kan helpen bij het herkennen en begrijpen van de gevoelens van anderen (2).
Wat doet oxytocine met je lichaam?
Let’s get clinical. Oxytocine is een peptide hormoon dat bestaat uit 9 aminozuren. Het wordt gesynthetiseerd in de kern van de hypothalamus na specifieke stimulatie van de hersenen. De hypothalamus is een klier in onze hersenen die zorgt voor homeostase. Ze brengt en houdt ons lichaam in balans. Ze reguleert onze slaap, seks, honger, dorst, lichaamstemperatuur en emoties. Vanuit de hypothalamus wordt een signaal naar de hypofyse gegeven (een andere klier in onze hersenen). Hierdoor komt oxytocine in het bloed vrij voor afgifte aan de perifere weefsels (3, 4). En dan gebeurt er iets moois…
Wanneer oxytocine in het centraal zenuwstelsel wordt geproduceerd en gedeeltelijk vanuit de hypofyse in het bloed wordt vrijgelaten, wordt de stress verlicht (5, 6). Dat kan dan weer zorgen voor een verlaging van de bloeddruk en cortisolspiegels (stresshormoon) (7).
De functie van oxytocine op ons lichaam is zeer uitgebreid, zoals stimulatie van de samentrekking van de spieren van de baarmoeder en stimulatie van de tepels bij het geven van borstvoeding (8). Het directe effect van oxytocine op de borstvoeding is dat er specifieke cellen samentrekken en zo de melk naar buiten stuwen. Oxytocine speelt daarmee een heel belangrijke rol bij de geboorte, de lactatie, het moederlijk gedrag en het onderhoud van de bloedvoorziening naar de hersenschors (9).
Oxytocine heeft ook positieve psychologische effecten
Oxytocine heeft ontstekingsremmende effecten (10) en staat, zoals we eerder al aanstipten, erom bekend anti-stress effecten te induceren. Denk aan verlaging van de bloeddruk en het cortisolniveau (11). Als stemming, emotie en ontspanning de HPA-as voldoende activeren, wordt verondersteld dat de afgifte van oxytocine stijgt en dat resulteert in een gevoel van welbehagen.
Het hoeft dus niet te verbazen dat recent veel aandacht gaat naar de effecten van oxytocine bij de behandeling bij psychische stoornissen. Bij patiënten met schizofrenie werden bijvoorbeeld de effecten van oxytocine op verschillende niveaus onderzocht: klinisch, sociaal, cognitief en neuropsychologisch. Uit fMRI scans bleek daarbij dat oxytocine een ideale behandeling was (12).
Bij kinderen met een Autisme Spectrum Stoornis (ASS) werd een gelijkaardig onderzoek gedaan met behulp van intranasale (via de neus) toediening van oxytocine en fMRI scans (13). ASS is een hersenaandoening die ontstaat tijdens de vroege kinderjaren. Je herkent ze onder andere aan sociale communicatiestoornissen en een beperkt, repetitief gedrag dat een impact heeft op de sociale vaardigheden en het behoud van sociale relaties (14). De studie toonde aan dat oxytocine de activiteit verhoogde in het striatum en in andere gebieden van de hersenen die eerder betrokken zijn bij beloning, sociale aandacht, perceptie en cognitie. Bovendien stelden de onderzoekers vast dat patiënten minder problemen hadden om nauwe relaties aan te gaan. Kortom, hun sociaal gedraag verbeterde (15).
Zelf je oxytocine boosten?
Wil je het gelukshormoon (of liefdeshormoon) boosten? Dan hebben we goed nieuws: je kan het oxytocine-gehalte in je lichaam makkelijk zelf verhogen. Maar dan moet je er wel wat voor doen. Hieronder geven we je alvast enkele tips. Voer ze regelmatig uit en je voelt je straks vast supergoed in je vel… en misschien wel een beetje verliefd ;).
Het lijken allemaal eenvoudige tips, maar probeer ze echt eens uit en je zal zien dat ze je echt een goed gevoel geven. Veel geluk!
Referenties
3. Landgraf R, Neumann ID. Vasopressin and oxytocin release within the brain: a dynamic concept of multiple and variable modes of neuropeptide communication. Front Neuroendocrinol. 2004;25:150–176.
4. Sivukhina EV, Jirikowski GF. Magnocellular hypothalamic system and its interaction with the hypothalamo-pituitary-adrenal axis. Steroids. 2016;111:21–28.
5. Donadon MF, Martin-Santos R, Osório FL. The associations between oxytocin and trauma in humans: A systematic review. Front Pharmacol. 2018;9:154.
6. Jurek B, Slattery DA, Hiraoka Y, Liu Y, Nishimori K, Aguilera G, et al. Oxytocin regulates stress-induced Crf gene transcription through CREB-regulated transcription coactivator 3. J Neurosci. 2015;35:12248–12260.
7. Uvnas-Moberg K, Petersson M. Oxytocin, ein Vermittler von Antistress, Wohlbefinden, sozialer Interaktion, Wachstum und Heilung [Oxytocin, a mediator of anti-stress, well-being, social interaction, growth and healing]. Z Psychosom Med Psychother. 2005;51(1):57-80. German.
8. Hawker RW, Robertson PA. Oxytocin and lactation. J Clin Endocrinol Metab. 1957;17:448–451.
9. Carter CS. Oxytocin and human evolution. Curr Top Behav Neurosci. 2018;35:291–319.
10. Li Y, Fujita M, Boraschi D. Endotoxin contamination in nanomaterials leads to the misinterpretation of immunosafety results. Front Immunol. 2017;8:472.
11. Norman GJ, Cacioppo JT, Morris JS, Malarkey WB, Berntson GG, Devries AC. Oxytocin increases autonomic cardiac control: Moderation by loneliness. Biol Psychol. 2010;86:174–180.
12. Ettinger U, Hurlemann R, Chan RCK. Oxytocin and schizophrenia spectrum disorders. Curr Top Behav Neurosci. 2018;35:515–527.
13. Gordon I, Vander Wyk BC, Bennett RH, Cordeaux C, Lucas MV, Eilbott JA, et al. Oxytocin enhances brain function in children with autism. Proc Natl Acad Sci USA. 2013;110:20953–20958.
14. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Diagnostic Criteria for Autistic Disorder. 5th ed. Washington, DC: Am Psychiatr Assoc; 2013.
15. Bernaerts, S., Boets, B., Bosmans, G., Steyaert,J., & Alaerts, K. (2020). Behavioral effects of multiple-dose oxytocin treatment in autism: A randomized, placebo-controlled trial with long-term follow-up.